In welke mate is de consument gebonden door online verkoopsvoorwaarden?

Toestemming als geldigheidsvoorwaarde

Bij betwistingen zal de schuldenaar in dergelijke gevallen vaak opwerpen dat hij niet gebonden kan zijn door algemene voorwaarden waarvan hij geen kennis had op het ogenblik dat de overeenkomst tot stand kwam.  Bijkomend wordt het artikel 1108 van het Burgerlijk Wetboek opgeworpen, waarin bepaald wordt dat een overeenkomst slecht geldig is indien beide partijen hun toestemming hebben verleend met het voorwerp en de voorwaarden van de overeenkomst.

Indien de schuldenaar dus geen kennis had van de algemene verkoopsvoorwaarden – omdat deze niet besproken werden bij de contractsluiting en ook niet gehecht waren aan de overeenkomst – dan kan er ook geen wilsovereenstemming zijn omtrent de inhoud van die algemene voorwaarden.

De meerderheid van  rechtspraak en rechtsleer is dan ook van oordeel dat de loutere verwijzing in de overeenkomst  naar de algemene voorwaarden op de website niet betekent dat de schuldenaar hiervan ook effectief kennis heeft genomen. Bovendien kunnen de algemene voorwaarden , die raadpleegbaar zijn op een website of op de maatschappelijke zetel, voortdurend inhoudelijk gewijzigd worden. Zodoende is er geen zekerheid door welke algemene voorwaarden de schuldenaar op moment van contractsluiting juist zou gebonden zijn.

Hof van Cassatie

Het Hof oordeelde vervolgens in haar arrest van 20 april 2017 dat een effectieve kennisname van de voorwaarden niet vereist is om gebonden te zijn door de algemene voorwaarden en dat de mogelijkheid om ervan kennis te nemen voldoende is.

Waar voorheen de contractsluiting vaak niet tot stand kwam doordat de verkoper enkel een contract wou sluiten met toepassing van haar algemene voorwaarden, maar de koper halsstarrig weigerde om kennis te nemen van die voorwaarden, zorgt deze uitspraak voor een opheffing van die ‘belemmering’.

Nieuw Burgerlijk Wetboek

Het wetsontwerp van het nieuw Burgerlijk Wetboek bevestigt in haar artikel 5.27 de rechtspraak:

“De opname van algemene voorwaarden van een partij in het contract vereist hun effectieve kennis door de andere partij of ten minste de mogelijkheid voor deze om er effectief kennis van te nemen, alsook hun aanvaarding.”

Hier dient te worden benadrukt dat de mogelijkheid tot kennisname geen automatisme is. De rechtbank zal in elke zaak nagaan of de medecontractant kennis had kunnen nemen van de voorwaarden. Dit artikel houdt dus niet in dat de medecontractant in alle gevallen gebonden is door de algemene voorwaarden waarvan zij geen kennis had bij de contractsluiting maar die wel – volgens de verkoper –  vindbaar zijn op de website.